मासिक
पाळी आणि
स्वच्छता
मासिक पाळी (Menstruation) म्हणजे काय?
• मासिक पाळी म्हणजे मुलींच्या आणि
स्त्रियांच्या शरीरात दर महिन्याला
होणारा एक नैसर्गिक बदल आहे.
• जेव्हा मुलगी मोठी होते (साधारणपणे
१२ ते १५ वर्षांत), तेव्हा तिच्या शरीरात
आई बनण्याची तयारी सुरू होते.
मासिक पाळी (Menstruation) म्हणजे काय?
• या तयारीचा एक भाग म्हणून,
गर्भाशयात (Uterus) दर महिन्याला
एक अस्तर (endometrium) तयार
होते, जे गर्भधारणेसाठी आवश्यक असते.
• ज्या महिन्यात गर्भधारणा होत नाही,
तेव्हा हे अस्तर आणि रक्त योनीमार्गातून
(Vagina) बाहेर टाकले जाते. याच
रक्तस्रावाला मासिक पाळी असे
म्हणतात.
मासिक पाळी (Menstruation) म्हणजे काय?
• ही प्रक्रिया साधारणपणे ३ ते ७ दिवस
चालते. मासिक पाळी सुरू होणे म्हणजे
तुमचे शरीर निरोगी आणि व्यवस्थित
काम करत आहे, हे एक चांगले लक्षण
आहे.
मासिक पाळीची स्वच्छता (Menstrual Hygiene) म्हणजे काय?
• मासिक पाळीच्या दिवसांमध्ये आपले
शरीर आणि गुप्तांग (Private Parts)
स्वच्छ आणि सुरक्षित ठेवणे म्हणजे
मासिक पाळीची स्वच्छता होय. या
काळात संसर्ग (Infection) होण्याचा
धोका जास्त असतो, म्हणून स्वच्छता खूप
महत्त्वाची आहे.
स्वच्छता न ठेवल्यास काय होऊ शकते?
• मासिक पाळीत जर तुम्ही योग्य स्वच्छता
राखली नाही, तर खालीलप्रमाणे आरोग्य
समस्या येऊ शकतात:
• जंतुसंसर्ग (Infections): योनीमार्गात
आणि मूत्रमार्गात जंतू वाढून संसर्ग होऊ
शकतो, ज्यामुळे खाज सुटणे, जळजळ
होणे किंवा दुखणे यांसारख्या समस्या
येतात.
स्वच्छता न ठेवल्यास काय होऊ शकते?
• त्वचेवर पुरळ (Rashes): ओले किंवा
घाणेरडे पॅड जास्त वेळ वापरल्यास
मांडीच्या भागात किंवा गुप्तांगाजवळ
लाल पुरळ येऊ शकतात.
• दुर्गंधी (Bad Odor): रक्त आणि जंतू
एकत्र आल्यामुळे दुर्गंधी येऊ शकते,
ज्यामुळे तुम्हाला अस्वस्थ वाटू शकते.
स्वच्छता न ठेवल्यास काय होऊ शकते?
• गंभीर आजार: काही वेळा
निष्काळजीपणामुळे प्रजनन मार्गाचे
संसर्ग (Reproductive Tract
Infections - RTI) किंवा इतर गंभीर
आजारही होऊ शकतात.
मासिक पाळीत स्वच्छता कशी राखावी?
• पॅड/नॅपकिन बदला: तुमचा रक्तस्राव कमी
असला तरी, दर ४ ते ६ तासांनी सॅनिटरी
पॅड (Sanitary Pad) किंवा कापड नक्की
बदला.पॅड जास्त वेळ वापरल्यास जंतू
वाढतात आणि संसर्ग होतो.
मासिक पाळीत स्वच्छता कशी राखावी?
• गुप्तांग स्वच्छ धुवा:जेव्हा जेव्हा तुम्ही पॅड
बदलता किंवा लघवीला जाता, तेव्हा कोमट
पाण्याने आपले गुप्तांग (योनीमार्गाचा भाग)
हलक्या हाताने स्वच्छ धुवा.धुताना नेहमी
समोरून (योनीमार्गाकडून) मागच्या बाजूला
(गुदद्वाराकडे) पाणी घ्या आणि पुसा. यामुळे
गुदद्वाराजवळील जंतू योनीमार्गात येणार नाहीत
आणि संसर्ग टळेल.योनीमार्गाचा आतील भाग
साबणाने धुण्याची गरज नसते; तो आपोआप
स्वच्छ राहतो.
मासिक पाळीत स्वच्छता कशी राखावी?
• हात स्वच्छ धुवा: पॅड बदलण्यापूर्वी
आणि बदलल्यानंतर, साबण आणि
पाण्याने तुमचे हात व्यवस्थित धुवा.
• स्वच्छ अंतर्वस्त्र (Underwear)
वापरा: रोज स्वच्छ धुतलेले आणि कोरडे
अंतर्वस्त्र घाला. ओले अंतर्वस्त्र घालू नका.
मासिक पाळीत स्वच्छता कशी राखावी?
• पॅडची योग्य विल्हेवाट:वापरलेले पॅड
वर्तमानपत्रात किंवा कागदात व्यवस्थित
गुंडाळा आणि कचरापेटीत टाका.ते
उघड्यावर किंवा शौचालयात टाकू नका,
कारण यामुळे घाण आणि गटारे तुंबण्याची
समस्या होते.या सर्व गोष्टी अगदी सोप्या
आणि महत्त्वाच्या आहेत.
• या नियमांचे पालन केल्यास तुम्ही मासिक
पाळीच्या दिवसांतही निरोगी आणि आनंदी
राहाल!
"मासिक पाळी म्हणजे निसर्गाची देणगी, आणि
स्वच्छता म्हणजे आपल्या आरोग्याची
गुरुकिल्ली!"
सखी, जाणूया मासिक पाळी - मासिक पाळीची स्वच्छता

सखी, जाणूया मासिक पाळी - मासिक पाळीची स्वच्छता

  • 1.
  • 2.
    मासिक पाळी (Menstruation)म्हणजे काय? • मासिक पाळी म्हणजे मुलींच्या आणि स्त्रियांच्या शरीरात दर महिन्याला होणारा एक नैसर्गिक बदल आहे. • जेव्हा मुलगी मोठी होते (साधारणपणे १२ ते १५ वर्षांत), तेव्हा तिच्या शरीरात आई बनण्याची तयारी सुरू होते.
  • 3.
    मासिक पाळी (Menstruation)म्हणजे काय? • या तयारीचा एक भाग म्हणून, गर्भाशयात (Uterus) दर महिन्याला एक अस्तर (endometrium) तयार होते, जे गर्भधारणेसाठी आवश्यक असते. • ज्या महिन्यात गर्भधारणा होत नाही, तेव्हा हे अस्तर आणि रक्त योनीमार्गातून (Vagina) बाहेर टाकले जाते. याच रक्तस्रावाला मासिक पाळी असे म्हणतात.
  • 4.
    मासिक पाळी (Menstruation)म्हणजे काय? • ही प्रक्रिया साधारणपणे ३ ते ७ दिवस चालते. मासिक पाळी सुरू होणे म्हणजे तुमचे शरीर निरोगी आणि व्यवस्थित काम करत आहे, हे एक चांगले लक्षण आहे.
  • 5.
    मासिक पाळीची स्वच्छता(Menstrual Hygiene) म्हणजे काय? • मासिक पाळीच्या दिवसांमध्ये आपले शरीर आणि गुप्तांग (Private Parts) स्वच्छ आणि सुरक्षित ठेवणे म्हणजे मासिक पाळीची स्वच्छता होय. या काळात संसर्ग (Infection) होण्याचा धोका जास्त असतो, म्हणून स्वच्छता खूप महत्त्वाची आहे.
  • 6.
    स्वच्छता न ठेवल्यासकाय होऊ शकते? • मासिक पाळीत जर तुम्ही योग्य स्वच्छता राखली नाही, तर खालीलप्रमाणे आरोग्य समस्या येऊ शकतात: • जंतुसंसर्ग (Infections): योनीमार्गात आणि मूत्रमार्गात जंतू वाढून संसर्ग होऊ शकतो, ज्यामुळे खाज सुटणे, जळजळ होणे किंवा दुखणे यांसारख्या समस्या येतात.
  • 7.
    स्वच्छता न ठेवल्यासकाय होऊ शकते? • त्वचेवर पुरळ (Rashes): ओले किंवा घाणेरडे पॅड जास्त वेळ वापरल्यास मांडीच्या भागात किंवा गुप्तांगाजवळ लाल पुरळ येऊ शकतात. • दुर्गंधी (Bad Odor): रक्त आणि जंतू एकत्र आल्यामुळे दुर्गंधी येऊ शकते, ज्यामुळे तुम्हाला अस्वस्थ वाटू शकते.
  • 8.
    स्वच्छता न ठेवल्यासकाय होऊ शकते? • गंभीर आजार: काही वेळा निष्काळजीपणामुळे प्रजनन मार्गाचे संसर्ग (Reproductive Tract Infections - RTI) किंवा इतर गंभीर आजारही होऊ शकतात.
  • 9.
    मासिक पाळीत स्वच्छताकशी राखावी? • पॅड/नॅपकिन बदला: तुमचा रक्तस्राव कमी असला तरी, दर ४ ते ६ तासांनी सॅनिटरी पॅड (Sanitary Pad) किंवा कापड नक्की बदला.पॅड जास्त वेळ वापरल्यास जंतू वाढतात आणि संसर्ग होतो.
  • 10.
    मासिक पाळीत स्वच्छताकशी राखावी? • गुप्तांग स्वच्छ धुवा:जेव्हा जेव्हा तुम्ही पॅड बदलता किंवा लघवीला जाता, तेव्हा कोमट पाण्याने आपले गुप्तांग (योनीमार्गाचा भाग) हलक्या हाताने स्वच्छ धुवा.धुताना नेहमी समोरून (योनीमार्गाकडून) मागच्या बाजूला (गुदद्वाराकडे) पाणी घ्या आणि पुसा. यामुळे गुदद्वाराजवळील जंतू योनीमार्गात येणार नाहीत आणि संसर्ग टळेल.योनीमार्गाचा आतील भाग साबणाने धुण्याची गरज नसते; तो आपोआप स्वच्छ राहतो.
  • 11.
    मासिक पाळीत स्वच्छताकशी राखावी? • हात स्वच्छ धुवा: पॅड बदलण्यापूर्वी आणि बदलल्यानंतर, साबण आणि पाण्याने तुमचे हात व्यवस्थित धुवा. • स्वच्छ अंतर्वस्त्र (Underwear) वापरा: रोज स्वच्छ धुतलेले आणि कोरडे अंतर्वस्त्र घाला. ओले अंतर्वस्त्र घालू नका.
  • 12.
    मासिक पाळीत स्वच्छताकशी राखावी? • पॅडची योग्य विल्हेवाट:वापरलेले पॅड वर्तमानपत्रात किंवा कागदात व्यवस्थित गुंडाळा आणि कचरापेटीत टाका.ते उघड्यावर किंवा शौचालयात टाकू नका, कारण यामुळे घाण आणि गटारे तुंबण्याची समस्या होते.या सर्व गोष्टी अगदी सोप्या आणि महत्त्वाच्या आहेत. • या नियमांचे पालन केल्यास तुम्ही मासिक पाळीच्या दिवसांतही निरोगी आणि आनंदी राहाल!
  • 14.
    "मासिक पाळी म्हणजेनिसर्गाची देणगी, आणि स्वच्छता म्हणजे आपल्या आरोग्याची गुरुकिल्ली!"