16 sierpnia 1890 roku zosta�a zawarta umowa mi�dzy �wczesnym niemieckim zarz�dem twierdzy Toru� a prywatn� firm� Havestadt Contag w Berlinie na u�o�enie toru o prze�wicie 1000 mm i eksploatowanie tramwaju konnego w mie�cie na trasie Bydgoskie Przedmie�cie - Dworzec Toru� Miasto. Tramwaje ci�gni�te przez konie wyjecha�y na ulice Torunia ju� 16 maja 1891 roku. Zajezdnia tramwajowa, mieszcz�ca si� do dnia dzisiejszego przy ulicy Sienkiewicza, wyposa�ona zosta�a w warsztaty do konserwacji i remontu woz�w oraz w stajnie dla koni. Przedsi�biorstwo posiada�o w�wczas 27 koni, 6 woz�w zamkni�tych, 7 otwartych i 2 otwarte omnibusy. Personel zak�adu komunikacji sk�ada� si� w�wczas z 20 os�b: inspektora ruchu, kowala podkuwacza, pomocnika podkuwacza, 6 konduktor�w, 6 wo�nic�w, g��wnego stajennego, 2 zwyk�ych stajennych, nocnego robotnika i dr�nika.

Pierwsze tramwaje elektryczne wyruszy�y na wy�ej wspomnianej linii 1 lutego 1899 roku. 21 grudnia 1901 roku koncesj� na eksploatacj� tramwaj�w elektrycznych przej�y Zak�ady Elektryczne (Elektrizit�tswerke Thorn) miasta Torunia.

Od momentu elektryfikacji sieci nast�puje stopniowa rozbudowa linii tramwajowych. Pod koniec 1899 roku uruchomiono drug� lini� na Mokre, a cztery lata p�niej wybudowano p�tl� obwodow� od ulicy Sienkiewicza - Mickiewicza - Reja - Bydgosk� do Sienkiewicza. Dalsze wyd�u�enie sieci nast�pi�o 23 pa�dziernika 1907 roku, kiedy to otworzono trzeci� lini� Ratusz - Che�mi�skie Przedmie�cie (do skrzy�owania z ulic� Grunwaldzk�).

Wraz ze stopniow� rozbudow� nowych linii tramwajowych w mie�cie nast�puje powi�kszanie taboru oraz rozbudowa zajezdni. W latach 1914-1915 zajezdnia posiada�a 4 kana�y robocze i jeden tor postojowy, kt�re mog�y pomie�ci� 30 woz�w oraz warsztaty �lusarskie, ku�ni�, stalowni�, szatni�, umywalni� i biuro mistrza. W chwili uruchomienia trakcji elektrycznej dysponowano 5 wozami silnikowymi oraz kilkoma wozami przyczepnymi przerobionymi cz�ciowo z trakcji konnej. W 1908 roku liczba woz�w silnikowych wzros�a do 15 sztuk, przyby�y te� 3 wozy przyczepne. Kolejne uzupe�nienie taboru nast�pi�o w 1915 roku, zakupiono w�wczas 4 wozy silnikowe i 6 woz�w otwartych przyczepnych. Dalsze 4 wozy silnikowe otrzymano w 1916 roku. Powy�szy stan utrzymywa� si� do po�owy lat dwudziestych. 23 czerwca 1917 roku przed�u�ono lini� na osiedle Mokre, doprowadzaj�c tory do dworca kolejowego Toru� Wschodni. Od tego czasu coraz mniej stara� i �rodk�w anga�owano w utrzymanie torowisk, a stan taboru pogarsza� si�. W dniu przej�cia Torunia przez w�adze polskie wi�kszo�� woz�w pod wzgl�dem eksploatacyjnym by�a w op�akanym stanie i z tego powodu w 1921 roku trzeba by�o na trzy miesi�ce wstrzyma� komunikacj� miejsk�. Nowe inwestycje poczyniono dopiero w 1926 roku, zakupuj�c 4 wozy silnikowe z firmy Siemens-Schuckert Werke z Hamburga. Kolejne 2 wozy sprowadzone zosta�y w 1929 roku z Fabryki Wagon�w Zieleniewskiego w Sanoku. W 1935 roku zakupiono 2 wozy (bez silnik�w) z Fabryki Wagon�w w Gda�sku. Silniki nabyto za� w pozna�skiej Miejskiej Kolei Elektrycznej.

W 1935 roku Przedsi�biorstwo Tramwaje Miejskie w Toruniu posiada�o 19 woz�w silnikowych i 18 woz�w przyczepnych, z kt�rych wi�kszo�� by�a w eksploatacji przez kilkadziesi�t lat (m. in. 3 wozy z 1906 roku). Po latach zastoju pierwsze prace nad rozbudow� i modernizacj� linii rozpocz�to na wiosn� 1927 roku. U�o�ono w�wczas dwutorow� lini� na ul. Chopina, ��cz�c� tory z ul. Bydgoskiej z torami na placu Bankowym i rozebrano niepotrzebne ju� tory przy tzw. "Grzybie". W tym samym roku przed�u�ono tak�e lini� tramwajow� od ulicy Grunwaldzkiej do wylotu ul. Wybickiego.

W zwi�zku z budow� mostu drogowego przez Wis�� wy�oni�a si� kwestia po��czenia komunikacyjnego m.in. tramwajowego dworca Toru� Przedmie�cie (Toru� G��wny) z prawobrze�nym Toruniem. W po�owie lipca 1933 roku przyst�piono do budowy linii tramwajowej, kt�r� oddano do eksploatacji ju� po trzech miesi�cach. Ca�kowite uko�czenie prac przy mo�cie drogowym oraz udost�pnienie go do ruchu ko�owego i pieszego nast�pi�o oficjalnie 11 listopada 1934 roku.

W latach mi�dzywojennych do 1934 roku ruch tramwajowy w mie�cie odbywa� si� na trzech liniach:
linia nr 1: Bydgoskie Przedmie�cie – Dworzec Miasto,
linia nr 2: Ratusz - Dworzec Mokre (obecnie Dworzec Wschodni),
linia nr 3: Ratusz - Che�mi�skie Przedmie�cie.
W 1934 roku uruchomiono lini� nr 4 na trasie plac Bankowy – Dworzec Toru� Przedmie�cie (obecnie Toru� G��wny) prowadz�c� przez most drogowy. We wrze�niu 1934 roku przyst�piono do budowy jednotorowej linii tramwajowej na Jakubskie Przedmie�cie. Linia ta bieg�a na wydzielonym torowisku od placu 18 Stycznia (przy Dworcu Toru� Miasto) przez nowo budowan� w�wczas ul. Traugutta do ul. Targowej. Uruchomienie komunikacji na tej linii nast�pi�o 22 marca 1935 roku. Po zako�czeniu prac przy budowie linii na Jakubskie Przedmie�cie przyst�piono do uk�adania dwutorowej linii od placu Bankowego i dalej wzd�u� alei 700-lecia do Wa��w Gen. Sikorskiego. R�wnolegle prowadzono te� prace przy u�o�eniu dwutorowej linii do wylotu ul. Chopina wzd�u� placu Bankowego przez nowo przebite przej�cie pod kamieniczkami przy ul. Piekary i R�anej do Rynku Staromiejskiego. Pierwszy tramwaj pod �ukiem Cezara przejecha� 24 wrze�nia 1936 roku.

Pod koniec pierwszego kwarta�u 1939 roku og�lna d�ugo�� tor�w tramwajowych w mie�cie wynosi�a 19,5 km, z czego dla ruchu pasa�erskiego wykorzystywano 17 km (w tym 10,4 km tor�w pojedynczych i 3,3 km tor�w podw�jnych). Pozosta�e 2,5 km stanowi�y tory dojazdowe do zajezdni, w zajezdni i pomocniczo-gospodarcze.

W latach 1935-1937 po przebudowie i u�o�eniu tor�w na placu Bankowym, wybudowaniu przejazdu pod �ukiem Cezara, przebudowie tor�w na placu Teatralnym oraz wybudowaniu linii na Jakubskie Przedmie�cie, nast�pi�y zmiany w ruchu tramwajowym. Lini� nr 3 skierowano do Dworca Przedmie�cie (Toru� G��wny) oraz uruchomiono lini� nr 5 z Bydgoskiego Przedmie�cia na Jakubskie Przedmie�cie. Taki stan przetrwa� do wybuchu drugiej wojny �wiatowej.

Podczas dzia�a� wojennych na skutek wysadzenia mostu drogowego nie funkcjonowa�a linia plac Rapackiego – Dworzec Toru� G��wny. Dopiero po wybudowaniu przez okupanta mostu drewnianego lini� t� zast�piono komunikacj� autobusow�, kt�ra ��czy�a �r�dmie�cie z Dworcem G��wnym do 1950 roku. W czasie wojny Niemcy, chc�c uzupe�ni� zniszczony tabor, sprowadzili 6 woz�w silnikowych z Hagi w Holandii.

Po 1945 roku przez d�ugi czas trzeba by�o odtwarza� tabor, naprawia� torowiska i sie�. Ruch tramwajowy wznowiono 1 maja 1945 roku. 23 maja w prasie ukaza�a si� wiadomo�� o uruchomieniu nast�puj�cych linii tramwajowych:
linia nr 1 Bydgoskie Przedmie�cie - Dworzec Miejski,
linia nr 2 Bydgoskie Przedmie�cie - Dworzec Mokre,
linia nr 3 Plac Teatralny - Che�mi�skie Przedmie�cie.
Wraz z odbudow� zniszczonego mostu drogowego przewidziano odbudow� linii tramwajowej do Dworca Toru� G��wny. Otwarcie ruchu nast�pi�o 1 pa�dziernika 1950 roku. W 1954 roku zlikwidowano przy Dworcu G��wnym mijank�, a wybudowano p�tl� jednotorow�. W latach 1945-1946 tabor liczy� 16 woz�w silnikowych i 14 doczepnych. Liczba ta w kolejnych latach wzros�a poprzez sprowadzanie taboru z innych miast.

Przejazd tramwaj�w w kierunku na osiedle Mokre przez Rynek Staromiejski zlikwidowano w 1955 roku, a ruch odbywa� si� bezpo�rednio z placu Rapackiego przez alej� 700-lecia i plac Armii Czerwonej (obecnie plac Teatra-lny). W tym samym czasie przed�u�ono lini� do Dworca Toru� P�noc, a rok p�niej lini� od ulicy Targowej do ko�ca zabudowa� Gazowni. Nale�y wspomnie�, �e na ulicach miasta pojawi�y si� w�wczas pierwsze wozy typu 2N. Kolejna rozbudowa trakcji nast�pi�a w 1958 roku, kiedy to lini� ��cz�c� Toru� G��wny z Dworcem Toru� P�noc wyd�u�ono o dalszy kilometr do ulicy Lisiej. W ten spos�b dzielnica Wrzosy uzyska�a regularne po��czenie tramwajowe z miastem.

W latach 60-tych nast�puje dalsza stopniowa rozbudowa tras tramwajowych. W 1964 roku dokonano istotnych zmian w uk�adzie torowym na Bydgoskim Przedmie�ciu. Zlikwidowany zosta� pojedynczy tor na ulicy Mickiewicza, a w zamian wybudowano torowisko podw�jne na wydzielonym pasie ulicy Broniewskiego. W tym samym czasie do-konano generalnej przebudowy torowiska wzd�u� ulicy Bydgoskiej. Tory przeniesiono na pobocze, oddzielaj�c je w ten spos�b od ruchu ulicznego. W zwi�zku z powstaniem du�ych zak�ad�w pracy - Merinotexu i Elany, zlokalizowanych w zachodniej i wschodniej cz�ci miasta, wzros�o zapotrzebowanie na przewozy w te rejony. W 1969 roku rozpocz�to wi�c budow� dwutorowej linii wzd�u� ulicy Broniewskiego i Szosy Bydgoskiej do "Merinotexu". W rok p�niej zlikwidowano przejazd tramwaj�w linii nr 1 przez �r�dmie�cie, co by�o mo�liwe dzi�ki wybudowaniu tzw. ma�ej obwodnicy staromiejskiej. Tym samym tramwaje znikn�y z okolic Star�wki. Tras� do Merinotexu uruchomiono w 1972 roku. Po jej uko�czeniu przyst�piono do monta�u tor�w na trasie do Elany. W tym samym roku zostaje zawieszona komunikacja tramwajowa na odcinku Dworzec Toru� P�nocny – Wrzosy. Dwa lata p�niej pierwsze tramwaje dojecha�y do Elany, a na ulicach miasta pojawi�y si� nowe wozy przegubowe typu 803N.

Mimo �e w tym okresie tramwaje by�y stopniowo wypierane przez autobusy, podj�to decyzj� o dalszej rozbudowie trakcji szynowej. Pierwsz� inwestycj� by�o wybudowanie nowej dwutorowej trasy do Dworca Wschodniego i po��czenie jej z lini� do Elany. Nowe torowisko mia�o prowadzi� od ulicy Uniwersyteckiej, tras� W-Z, ulicami Przy Kaszowniku, Warne�czyka, Ko�ciuszki, nowym wiaduktem przez plac Fryderyka Skarbka i dalej ulic� Sk�odowskiej-Curie do p�tli na ulicy Wschodniej. Odcinki trasy otwierano stopniowo. W dwa lata od rozpocz�cia budowy, w lipcu 1980 roku, gotowa by�a ca�a trasa. W tym samym roku Toru� otrzymuje pierwsze tramwaje typu 805 Na.

Kolejne zmiany nast�puj� w 1981 roku, kiedy osiedle Na Skarpie otrzyma�o komunikacj� tramwajow�. Trzy lata p�niej, w sierpniu 1984 roku, zawieszona zostaje linia przez most drogowy od placu Rapackiego do Dworca G��wnego. W ostatni dzie� roku 1986 uruchomiona zostaje trasa do p�tli przy ulicy Olimpijskiej, gdzie skierowano lini� nr 1. W nast�pnym roku oddany zostaje do eksploatacji nowy odcinek prowadz�cy tras� W-Z od ulicy Sienkiewicza przez ulice Kraszewskiego, Czerwon� Drog�, Odrodzenia do ulicy Przy Kaszowniku. W 1988 roku zostaje zlikwidowana p�tla przy ulicy �laskiego, a lini� skierowano na p�tl� przy ulicy Olimpijskiej. Trzy lata p�niej, 16 lipca 1991 roku, zawieszono kursowanie ostatniej jednotorowej linii do Dworca P�nocnego.

Aktualnie po 115 latach 1atach eksploatacji tramwaju, d�ugo�� tras tramwajowych wynosi 22,0 km.
Trzy linie tramwajowe o ��cznej d�ugo�ci 33,5 km obs�uguj� mieszka�c�w miasta na trasach:
- linia nr 1 Merinotex - Olimpijska
- linia nr 2 Merinotex - Elana
- linia nr 4 Reja - Olimpijska

�Stan inwentarzowy taboru tramwajowego wynosi 58 jednostek w tym:
- 55 wagon�w typ 805 Na
- 2 wagon techniczne
- 1 wagon turystyczny - kt�ry jest atrakcj� dla mieszka�c�w i turyst�w odwiedzaj�cych Toru�, wykonany zosta� w 1993 roku przez pracownik�w zak�adu.

�Od roku 1997 w warsztatach tramwajowych Miejskiego Zak�adu Komunikacji przeprowadzana jest modernizacja w ramach napraw g��wnych taboru tramwajowego, ukierunkowana na popraw�:
- komfortu jazdy pasa�era
- bezpiecze�stwa eksploatacji
- warunk�w pracy motorniczego
- oszcz�dno�ci energii elektrycznej

�

�

�W 2007 roku zacz�to przebudow� wagon�w tramwajowych typu 805Na. Odnowiono dwa o numerach bocznych 230 i 231. Wagony zyska�y zupe�nie nowy wygl�d zewn�trzny. Wymieniono te� wszystkie istniej�ce elementy wyposa�enia, jak r�wnie� zainstalowano nowe: monitoring, diodowe tablice informacyjne i automat do sprzeda�y bilet�w.